Азамат қайтыс болғаннан кейін оның зейнетақы қорындағы жинағы қайда кетеді деген сұрақ көпшілікті мазалайды. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры (БЖЗҚ) бұл мәселе бойынша ресми түсініктеме беріп отыр, деп ойланады Ozgeris.info.
Қордың айтуынша, жинақталған қаражат әрбір азаматтың жеке меншігі болып есептеледі және заң бойынша ол міндетті түрде мұраға қалады.
БЖЗҚ-ның мәліметінше, салымшы қайтыс болған жағдайда оның зейнетақы шотындағы қаражат туыстарына, яғни заң бойынша мұрагерлеріне беріледі. Бұл ретте мұрагерлердің құқығы Азаматтық кодексімен қорғалады.
«Зейнетақы жинақтары – БЖЗҚ-да шоты ашылған жеке тұлғаның меншігі болып саналады. Тиісінше, бұл жинақтар мұраға беріледі», деп атап өтті қор.
Мұрагерлік рәсім басталғанға дейін марқұмның отбасы мүшелеріне жерлеуге арналған біржолғы төлем төленеді. Ол міндетті және ерікті зейнетақы жарналары есебінен беріледі.
«Төлемнің мөлшері республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген 94 еселенген айлық есептік көрсеткіштен аспауы тиіс. Сондай-ақ қайтыс болған адамның шотындағы қаражаттан артық болмауы қажет. Егер төлем жасалғаннан кейін шоттағы қалдық ең төменгі зейнетақы мөлшерінен аспаса, ол қалдық та жерлеуге төлеммен бірге беріледі», делінген БЖЗҚ хабарламасында.
Жерлеуге берілген қаржыдан бөлек, шоттағы қалған қаражат толық көлемде мұрагерлерге беріледі. Ол үшін мұра ашылған жерде нотариусқа өтініш жазу қажет. Өтініш марқұм қайтыс болған күннен бастап алты ай ішінде беріледі. Егер мұрагерлер мерзімді өткізіп алса, сот арқылы мерзімді қалпына келтіруге құқылы.
Рәсімдерді жеңілдету мақсатында Әділет министрлігі, Республикалық нотариаттық палата және БЖЗҚ бірлескен келісім жасады. Соның нәтижесінде «Е-нотариат» бірыңғай ақпараттық жүйесі мен БЖЗҚ деректер базасы біріктірілді.
«2019 жылдан бастап нотариустар БЖЗҚ-ға онлайн сұрау жолдап, қайтыс болған адамның шотындағы қаражат қалдығы мен қозғалысы туралы деректерді тікелей ала алады. Бұл мұраға құқық туралы куәлікті рәсімдеуді едәуір жеңілдетті», дейді қор өкілдері.
Мұрагер куәлігін алғаннан кейін қордың кез келген бөлімшесіне қажетті құжаттар пакетін тапсырады. Құжаттарды бірнеше тәсілмен беруге болады:
- жеке өзі келіп тапсыруға;
- сенім білдірілген тұлға арқылы рәсімдеуге;
- пошта арқылы жіберуге болады.
Егер құжаттар шетелде жасалған болса, олар қазақ немесе орыс тіліне аударылып, қажет болған жағдайда нотариалды куәландырылуы тиіс. Қазақстан ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көрсетілмесе, бұл талап міндетті түрде орындалады. Шетел азаматтары үшін де осындай ереже қолданылады: олар шетелдік паспортының аударылған және заңдастырылған нұсқасын ұсынуы керек.
Барлық құжат тапсырылғаннан кейін БЖЗҚ заңда белгіленген мерзімде төлемдерді жүргізеді. Бұл төлемдер мұрагерлердің шотына аударылады немесе олардың қалауы бойынша басқа жолмен беріледі. Қор атап өткендей, мұрагерлік рәсімнің тәртібі мен қажетті құжаттардың толық тізімі ресми сайтта және БЖЗҚ-ның YouTube арнасында жарияланған.
Бұл тәртіп азаматтардың құқықтарын қорғауға бағытталған. Яғни, зейнетақы жинағы тек иесінің ғана емес, оның отбасына да тиесілі. Қордың ресми түсініктемесі қоғамда жиі қойылатын сұрақтарға жауап беріп, жинақтың ешқайда жоғалмай, заңды мұрагерлерге берілетінін нақтылап отыр.
