Ақша табу көп адамға сәттілік сияқты көрінеді. Біреуіне оңай келеді, біреуіне ауыр тиеді. Бірақ инвестор Аман Әлімбаев бұл мәселені басқаша түсіндіреді. Оның айтуынша, қаржы дегеніміз ойынға ұқсайды. Әр ойынның өз деңгейі бар. Әр деңгейге өту үшін күш салу керек. Ал жаңа деңгейге шыққан сайын жауапкершілік те, мүмкіндік те арта түседі, деп жазады Ozgeris.info.
Аман Әлімбаев өмірді компьютер ойынымен салыстырады. Ойында бір деңгейді өту үшін тер төгесің. Кейде қайта-қайта ұтыласың. Бірақ өткен сайын тәжірибе жинайсың. Ақырында үлкен сыйлыққа жетесің. Қаржымен де дәл солай. Инвестордың айтуынша, жеке қаржының барлығы 7 деңгейі бар.
«Қаржыда да деңгейлер бар. Әр адам сол жолмен өтеді. Бірақ бәрі бірдей соңына дейін жетпейді. Бірінші деңгейде адамның өмірі басқа адамдарға тәуелді. Бала кезде ата-ана асырайды. Кейін кейбір адамдарды жұбайы қамтамасыз етеді. Кейбіреулер тапқанынан көп жұмсап, үнемі қарызға өмір сүреді. Бұл деңгейде адам өз шығынын өзі жаба алмайды. Ол біреуге немесе бір нәрсеге сеніп күн көреді. Балалық шақ бітеді, бірақ бірінші деңгейде қалып қоятындар көп. Өз табысы жетпей, біреуге сүйеніп өмір сүретіндер осы жерде тоқтап қалады», дейді ол.
Екінші деңгейде адам өз бетінше өмір сүре бастайды. Негізгі қажеттіліктерін өтейді. Қарызын жабады. Бірақ артық ақша жоқ. Айдан айға жету ғана басты мақсатқа айналады. Бұл кезеңде адам тіршілік етеді, бірақ өмірден ләззат алмайды.Үшінші деңгейде жағдай сәл өзгереді. Артық ақша пайда бола бастайды. Аз болса да, жинақ жасай алатын мүмкіндік туады. Бұл деңгей адамның ойлау жүйесін өзгертеді.
«Төртінші деңгейде нақты жинақ қалыптасады. Қауіпсіздік жастығы пайда болады. Бұл кемінде 3 айдан 6 айға дейін табыссыз қалса да өмір сүруге жететін қаражат. Осы кезеңде адам ертеңгі күнге сеніммен қарай бастайды. Бұл деңгейде сен жұмысыңа бұрынғыдай жабысып қалмайсың. Себебі арқа сүйейтін қорың бар. Бесінші деңгейде ақша адамның өзі үшін жұмыс істей бастайды. Қауіпсіздік жастығы бар. Жинақ көбейіп келеді. Инвестицияға жол ашылады. Пассив табыс пайда болады. Аз болса да, ол табыс сенің жұмысыңа тәуелді емес. Осы жерде адам болашақта жұмыс істемей де өмір сүруге болатынын түсінеді», дейді Аман Әлімбаев.
Алтыншы деңгейде пассив табыс адамның негізгі қажеттіліктерін толық жабады. Инвестиция жалғасады. Күрделі пайыздың қалай жұмыс істейтіні анық көрінеді. Адам ақша жинаудан қиналмайды, керісінше ләззат алады.
«Қазір мен өзім осы деңгейдемін. Ақша жинау да, инвестициялау да өмірдің бір бөлігіне айналды. Жетінші деңгейде адам толықтай пассив табысқа өмір сүреді. Барлық шығын инвестициядан түсетін пайызбен жабылады. Мұндай адам жұмыс істемеуі де мүмкін немесе тек өзі ұнататын іспен айналысады. Соңғы кезде инвесторға кеңес алуға келетін кәсіпкерлер мен бизнесмендер көбейген. Бірақ олардың көбінде бір ортақ проблема бар. Көп кәсіпкер жеке ақшасын бизнес ақшасымен араластырып жібереді. Бизнеске бәрін салады да, өзіне ештеңе қалдырмайды. Болашақ табысқа сеніп өмір сүреді», дейді Аман Әлімбаев.
Оның айтуынша, тіпті өте табысты бизнесмендердің өзі жеке қаржыны бақыламаса, қиындыққа тап болады. Себептері әртүрлі. Бірі болашақтан қорқады. Бірі кең өмір сүруге үйреніп қалған. Бірі қаржылық сауатқа мән бермейді.
«Ақша таптың ба, бір бөлігін бірден бөлек шотқа сал. Алдымен өзіңе төле. Содан кейін ғана қалғанына өмір сүр. Әйтпесе жылдар өтіп кетеді, ал сенде капитал болмайды», дейді ол.
Қаржыны өзгерту үшін алдымен ойлау жүйесін өзгерту керек. Әсіресе кәсіпкерлер үшін маңызды бір нәрсе бар. Көп адамға қазір инвестиция ерте. Себебі олар әлі жүйелі түрде ақша табуды үйренбеген. Ал жүйелі табысқа жету үшін, ең алдымен, дұрыс жұмсауды үйрену қажет. Бұл ақшаны орынсыз шашу деген сөз емес. Бұл гипотезаларды сынау деген сөз.
«Қай идея пайда әкеледі, қайсысы әкелмейді, соны көру керек. Ал 90% жағдайда нәтиже болмайтынын қабылдау қажет», дейді Аман Әлімбаев.
Оның тәжірибесіне сүйенсек, айына 10 000 доллар табу үшін шамамен 100 000 долларды босқа жұмсауға тура келеді. Яғни табыс пен тәуекелдің арақатынасы 1:10. Айына 1000 доллар тапқысы келетін адам 10 000 доллар жоғалтуға дайын болуы керек. Бұл шығын бір күнде емес, белгілі бір уақыт ішінде кетеді. Бірақ ол бір реттік шығын. Ал табыс тұрақты болады.
Инвестор бос кеткен ақшаның нақты мысалдарын да келтіреді. Пайда әкелмеген оқулар. Нәтиже бермеген мердігерлер. Кетіп қалған қызметкерлер. Нарыққа қажет болмай шыққан өнімдер. Сәтсіз сапарлар. Болмай қалған келісімдер.
«Мұның бәрі бос шығын сияқты көрінеді. Бірақ бұл тәжірибе. Ақшаға сатып алынған сабақ. Адамның қаржылық өсімі қателікті қаншалықты тез түсінетініне байланысты. Ақшаны босқа жұмсаудан қорықпау керек. Бұл бір қателікті екі рет жасамау үшін төленетін баға», дейді ол.
Инвестор ойынның ережесін қарапайым түсіндіреді. Егер үлкен табысқа үміттенсең, ауырсынуға да дайын бол. Ал егер тәуекелге бармасаң, барға қанағат етуге тура келеді. Оның ойынша, жүйелі табысқа жетудің жолы біреу ғана. Ол алдымен ақшаны босқа жұмсауды үйрену. Бұл бәріне ұнай бермейді. Себебі бұл ауыр. Бұл қорқынышты. Бірақ осы жолдан өткендер ғана келесі деңгейге көтеріледі.
