«Отбасы Банкінің» салымшыларына Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан (БЖЗҚ) біржолғы зейнетақы төлемдері (ЭЗТ) арқылы депозиттерді аударуға рұқсат берілді. Осылайша 240 мыңға жуық салымшыа алты жыл бойы депозитте қаржысын сақтайды және жинақтай алады, деп хабарлайды Ozgeris.info.
Бұрын қалай болды?
Егер Отбасы банк салымшысы өз депозитін БЗТ толықтырса, онда 3 жылдың ішінде салымын міндетті түрде пайдалануы тиіс еді. Яғни, аталмыш жинақ шотты несиеге айналдыру қажет болатын. Егер банк клиенті белгіленген мерзім аралығында заем алмаса, онда оның БЗТ барлығы БЖЗҚ-ға қайтарылатын.
Сонымен қатар, банк салымшысы аталмыш депозитті жақындарына табыстауды көздесе, салымдағы БЗТ зейнетақы қорына қайтарылатын.
Егер пайдаланылмаған БЗТ 3 жыл ішінде БЖЗҚ-ға қайта аударылса, қазақстандықтар қандай зардап шегер еді?
— Зейнетақы жинақтарын пайдалану үшін жеткіліктілік шегі жыл сайын артып келеді. Сондықтан үш жыл өткеннен кейін БЖЗҚ-на қайтқан зейнетақы жинақтарын қазақстандықтар толық көлемде қайтадан пайдалана алмас еді деген тәуекел болды.
— Отбасы банкіндегі барлық депозиттерге, оның ішінде БЗТ бар депозиттерге жыл сайын 20% мөлшерінде мемлекеттік сыйлықақы есептеледі (200 АЕК-тен аспайтын бір жылдағы жинақ сомасына). Заң бойынша, егер үш жыл ішінде депозиттен ақша алынып тасталса және ол жабылса, онда мемлекеттік сыйлықақы бюджетке қайтарылады. Сондықтан салымшыларда мемлекеттік сыйлықақыны жоғалту тәуекелі болды.
— Аталған себептерді қоса алғанда азаматтар өздерінің тұрғын үй мәселесін 3 жыл ішінде, оның ішінде БЗТ пайдалана отырып шеше алмас еді. Шынында да, статистикаға сәйкес, депозитте қажетті бастапқы жарнаны жинақтау және төмен мөлшерлемемен заем алу үшін банк клиенттеріне орта есеппен алты жыл қажет.
Өзгерістер қабылданбаса, Отбасы банкіндегі депозиттерде БЗТ пайдалану мерзімі қашан аяқталар еді?
Отбасы банкіндегі депозиттерде БЗТ сақтау және жинақтау мерзімі жинақ шотына қаражат түскен күннен бастап есептеледі.
Алғаш рет 2021 жылдың 16 желтоқсанында қазақстандықтарда Отбасы банкіндегі депозиттерді зейнетақы жинақтарының артық мөлшерімен толықтыру мүмкіндігі пайда болды. 2024 жылдың 17 желтоқсанында, яки 3 жылдан кейін, олардың дені зейнетақы қорына қайтарылатын еді.
Енді бұл азаматтар алаңдамай, қосымша үш жыл бойы қаражат жинауды жалғастыра алады.
Отбасы банкіндегі депозиттерге аударылған БЗТ пайдалану ережелерінде тағы қандай өзгерістер болды?
БЗТ бар депозиттерді ерлі-зайыптыларға және (немесе) олардың жақын туыстарына беруге рұқсат етіледі. Бұған дейін бұл мүмкіндікке тұрғын үй жағдайларын жақсарту үшін біржолғы зейнетақы төлемдерін пайдалану ережелерімен тыйым салынған болатын.
Жақын туыстарына: ата-аналар, балалар, асырап алушылар және асырап алынғандар, ата-анасы бір және ата-анасы бөлек аға-інілері мен апа-сіңлілер, атасы, әжесі, немерелері (ҚР Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы Кодексіне сәйкес) жатады.
Бұл ретте депозитті табыстауға бір рет қана рұқсат етіледі. Мысалы, күйеуі БЗТ бар депозитін әйеліне аударды делік, өз кезегінде бұл әйел дәл осы депозитті өз қызына аудара алмайды.
Азаматтарға тұрғын үй мәселесін шешуде қолдау көрсету үшін Отбасы банк тиісті ұсыныстарды Өнеркәсіп және құрылыс министрлігіне жолдады. Бұл ведомство тұрғын үй жағдайларын жақсарту үшін біржолғы зейнетақы төлемдерін пайдалану Ережелеріне өзгерістер енгізді. Түзетулер жарияланғаннан кейін күнтізбелік он күн өткен соң күшіне енеді.
Бүгінгі таңда БЗТ көмегімен Отбасы банкіндегі депозитті толықтыру мақсаты – тұрғын үйді тікелей сатып алу (317 970 өтінім өңделді) және Отбасы банкіндегі кредиттер бойынша берешекті өтеу (194 258 өтінім өңделді) мақсаттарымен қатар азаматтар арасында өте жиі қолданылады. Жалпы 240 мыңнан астам қазақстандық үй немесе пәтер сатып алу үшін өздерінің БЗТ Отбасы банкіндегі депозиттерге аудару туралы шешім қабылдаған.