Жылан жылы – ұлу жылынан кейін, жылқы жылынан бұрын келетін мүшел есебінің 6-жылы. Аталған жыл Азия халықтарының (қазақ, өзбек, түркімен, қырғыз, татар, башқұрт, әзербайжан, моңғол, черкес, қытай, жапон, т.б.) көпшілігінің күнтізбелерінде қолданылады. 12 жылда бір рет қайталанып келетін жылан жылы қақаған қыс айының ортасында кіреді. Жұлдызшылар жылан жылы өзімен бірге талай сынақты алып келеді деп болжам жасап кеткен. Алайда қазақ халқының ұғымында әр жылдың өз қиындығы мен қызығы мол, несібесі бөлек. Есігімізді қай жыл қақса да, жаман жоқ деп құшақ жая қарсы аламыз.
Болат БОПАЙҰЛЫ,
этнограф:
Жылан – даналық пен сақтықтың символы
– Қазақ халқында әр жылдың өзіндік ерекшелігі мен маңызы бар. Жылдың сәтті немесе қиын өтуін көбінесе табиғат жағдайларына, елдегі саяси ахуалға, сонымен қатар әлеуметтік-экономикалық мәселелерге қарап бағалайтын болған.
Қиын жылдар – қазақ халқының тарихында болған ауыр кезеңдер, соның ішінде жұт, ашаршылық, соғыс, елдің ауызбіршілігі бұзылған сәттер. Мұндай жылдар халықтың жадында ұзақ сақталған және кейінгі ұрпаққа сабақ ретінде жеткізілген.
Тарихи оқиғаларға көз жіберсек
• 1723 жыл – «Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама». Бұл жыл – қазақ халқы үшін ең ауыр кезеңдердің бірі. Жоңғар шапқыншылығы кезінде қазақтар өз жерін тастап, босып кетуге мәжбүр болды. Жылан жылында басталған бұл қайғы жылдар бойы жалғасқан.
• 1932-1933 жылдар – Ашаршылық. Кеңестік саясаттың салдарынан халық жаппай аштыққа ұшырап, миллиондаған адам көз жұмды.
• 1941 жыл – Екінші дүниежүзілік соғыс. Халықтың басым бөлігі майданға аттанып, елде үлкен қайғы мен қиындық болды.
Сонымен қатар жыл сайын табиғи апаттар, қуаңшылық немесе жұт болған жылдар халыққа ерекше ауыр тиген. Мысалы, мал шығыны көп болған жылдар «жұт жылы» деп аталған.
Өткен жылдарға көзқарас
Қазір кейбір жылдарды сәтсіз деп сипаттап жатады. Бұл көбінесе елдегі экономикалық қиындықтарға, әлеуметтік мәселелерге немесе саяси оқиғаларға байланысты айтылады. Дегенмен әр жылдың жақсы жақтары да, қиындықтары да болады, бұл – өмір заңдылығы.
Жылан жылының ерекшелігі
Жылан жылы қазақ халқында ерекше жыл саналған. Бұл жылды халық бір жағынан сақтықты қажет ететін, екінші жағынан терең ойлану мен даналыққа негізделген жыл деп сипаттайды. Қазақ – көрген түсін де, бастаған ісін де жақсылыққа жоритын дана халық. Еліміз үшін 2025 жыл құтты да сәтті жыл болады.
Жылан жылының қасиеттері:
• Сақтық пен сараптама: Жылан жылы шешім қабылдауда асықпауды, әр істі мұқият ойластыруды талап етеді.
• Болашаққа дайындық: Бұл жыл алдағы қиындықтарға қарсы дайындық жасау, үнемшілдік пен сабырлық таныту жылы.
• Жаңару мен өзгеріс: Жылан терісін өзгерткендей, бұл жыл жаңа бастамаларға, дамуға мүмкіндік береді.
2025 жылға болжам:
• Экономикалық тұрақтылықты күшейту: елдің экономикасында инфляция мен нарықтық тұрақсыздық мәселелеріне қарамастан, даму қарқыны байқалуы мүмкін. Бұл жыл реформаларға және жаңа бастамаларға толы болуы ықтимал.
• Туризм мен мәдениетті дамыту: Жылан жылын рухани жаңғыру жылы деп те есептесек болады. Елде ұлттық мәдениет пен дәстүрлерге қызығушылық артып, туризмді дамытуға назар аударылады.
• Сақтық шараларын күшейту: Әлемдік және аймақтық тұрақсыздыққа байланысты қауіпсіздік мәселелері басымдыққа ие болуы мүмкін.
Түс және рухани болжамдар
Менің байқауымша, Жылан жылы табиғатпен үйлесімде болуды, сабырлықты және терең ойлануды қажет етеді. Бұл жыл – ірі өзгерістерге дайындалу жылы. Елде үлкен жаңалықтар болуы мүмкін, бірақ олар халыққа бірден емес, уақыт өте келе пайдасын тигізеді.
Түске кірген жыландарды жору
Жылан түске кірсе, бұл көбінесе адамның өмірінде болатын өзгерістер, құпия сырлар, сақтық немесе жаңа бастамалар туралы ескерту деп түсіндіріледі.
1. Жылан шағып алса – сақ болыңыз. Қаржы немесе жеке қарым-қатынаста қиындықтар болуы мүмкін.
2. Жылан қуып жүрсе – қорқынышыңыздан арылуды, маңызды мәселелерді шешуді талап етеді.
3. Жыланды өлтіру – қиындықты жеңу, сәттілікке қол жеткізу.
4. Жылан терісін өзгертіп жатса – өмірдегі жаңа кезең, жаңару, өзгерістер.
5. Жылан тыныш тұрса немесе жорғалап жүрсе – даналыққа, сабырлыққа шақырады. Ірі шешімдер қабылдарда асықпаңыз.
6. Ақ жылан – жақсылықтың белгісі, рухани қолдау немесе ерекше мүмкіндік.
7. Қара жылан – құпия немесе сақтықты қажет ететін жағдайлар.
8. Түсті жылан (қызыл, жасыл, сары) – жаңа мүмкіндіктер, бірақ оларды пайдалану үшін дайындық керек.
9. Ордалы жылан – шиеленіскен жағдайлар, бірақ шешім табуға болады.
Жалпы, жылан түске кірсе, бұл өзгерістерге дайын болу керегін, өмірде маңызды шешімдер алдында сабырлық сақтауды білдіреді. Жылан – даналық пен сақтықтың символы.
Ұсыныс:
1. Бірлік пен сабыр: еліміз үшін бұл жылы бірлік маңызды рөл атқарады. Тарихымыз көрсеткендей, кез келген қиындықты ынтымақпен жеңуге болады.
2. Табиғатты қорғау: экологиялық мәселелерге ерекше көңіл бөліп, табиғатпен үйлесімділікті сақтау қажет.
3. Білім мен жаңашылдық: қазіргі заманның басты талаптары – білім мен технологияны дамыту. Жылан жылы осы бағыттарға ерекше көңіл бөлуге мүмкіндік береді.
4. Жылан жылы – сақтықты, даналықты, сабыр мен бірлікті талап ететін ерекше жыл. Тарихи тұрғыдан бұл жыл қазақ елі үшін маңызды оқиғалармен есте қалған. Келесі жыл да еліміз үшін оң өзгерістердің бастауы болатынына сенемін. Халық даналығы айтқандай: «Жақсы сөз – жарым ырыс». Алдағы жыл әр отбасыға береке, бірлік және бейбіт өмір әкелсін!
Құралай БАҚЫТ,
нумеролог, аналитик:
Оқитын, білім алатын
жыл болады
– 2025 жылдың саны – 9. Яғни, әр санды бір-біріне қосқандағы шығатын сан – 2+0+2+5=9. Түсініктірек болу үшін айтсам, 9 – сандардың ең үлкені. Прогресс, оқу, білім алу, даму, ізденіс, даналық пен қорытындылауды білдіреді. Сондай-ақ талмай жұмыс істеген адам еңбегінің жемісін көретін, өткен жылдардың бонусын алатын жыл болады. Көп нәрсе өз шешімін табады.
Қытай жұлдызнамасы бойынша жылан жылының стихиясы – ағаш. Ағаш бізде әрқашан баяу өседі. Биыл болжам жасағанда жыл ақырын өтеді дегенде көп адам таңғалды, алайда сағат жылжыды. 2025 жылдың бірінші жыртыжылдығында сағат әлі де осы бағытта қалады деп ойлаймын. Жыл асықпай, бірсарынды, баяу өтетіндіктен, әлемде соғыс тоқтауы да мүмкін. Екінші дүниежүзілік соғыс тоқтаған 1945 жыл да ағаш жылы болатын. Яғни, бұл – адамдардың жүргізген келіссөздері, арман, мақсаттары мен жоспарлары сәтті жүзеге асатын жыл. Адамдар тарапынан қайырымдылық жасаушылар көбеюі мүмкін.
Жылан жылы көп адам шет тілін үйренуге ниет қояды. Сондай-ақ көп адамның ана тілімізді үйренуге қызығушылығы оянады. Үкімет тарапынан осындай бағдарламалар қолға алынуы мүмкін. Жалпы, жылды оқу, білім және шет тілі деп атауға болады. Жоғарыда айтқанымдай білімін шыңдап, біліктілігін арттыратын, әртүрлі курстарға баратын кезең болмақ. Адамдардың өз миссиясын табатын уақыты келді.
Өткен 2024 жылдың саны – 8, материалдық жыл болса, биыл рухани дүниеге басымдық беріледі. Адамдар рухани өсуге ұмтылып, кітап оқушылар саны артады. Келесі жылы шығысқа кім бағыт алады, сол адам ұтады. Өйткені ағаш стихиясының бағыты – шығыс. Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың былтыр Қытайға жасаған ресми сапары барысында 2024 жыл – Қытайдағы Қазақстан туризмі жылы деп жарияланған болатын. Блогерлер, одан бөлек көп қазақстандық Қытаймен сауда-саттық орнатып, өсті, байыды. Осы жылдары шығыс елдері әлі де байлықтың көзі болып қалады. Қытай масштабты түрде машиналарын шығарды. Техникаларымен әлемдік нарықты жаулай бастады. Сондықтан Қытаймен жұмыс істейтіндер үшін сауда, байлық, табыс жылы болмақ. Биыл Президент осыған «көпір» салды, келесі жылы да осы мүмкіндікті пайдаланып қалу керек. Қазақстан мен Қытайдың арасындағы тығыз қарым-қатынастан бөлек, Жапонияда чиптеу дамиды, өйткені 2026 жыл жасанды интеллект жағынан өте үлкен прогресс әкеледі. 2025 жылы соған алғашқы қадамдар жасалады. Дегенмен келесі жыл – консервативті жыл. Мұғалімдердің, дәрігерлердің, ғалымдардың, экологтардың жылы, сондықтан олардың жалақысы көтерілуі мүмкін. Жылан жылы көгалдандыру жұмыстары көп жүргізіледі. Жасыл энергетикаға көбірек мән беріледі.
Сонымен қатар денсаулық жақсаратын, халықтың қаржылық сауаттылығы артатын жеңіл жыл болмақ. Бұл жыл да еліміз үшін де жаман болмайды. Көп адам 9 санынан қорқып жатыр, алайда табиғи апаттар қай жылда да қайталанып тұрады. Одан қашып кете алмаймыз. Жер сілкінісі азайғанымен, қыс жылы болатындықтан көктемде келетін судан абай болу керек. Өткен жылы 8 саны гравитациямен кірген болатын, сондықтан жыл жер сілкінісі, су апатымен басталды. Жаңа жылдың стихиясы ағаш та көктем энергиясы сияқты кіреді, сондықтан көктем ерте шығады. Осы ретте су апаты, әрине, болады. Сондықтан үкімет ертерек қамдануы керек.
Осыдан бір мүшел алдын 2013 жылы жылан жылы болды. Сол жылға анализ жасасақ, өте жақсы, табысты жылдардың бірі болған екен. Бұл экономика көтерілетін, халықта жақсы өзгерістер болған, инфляциядан шыққан жыл екен. Жылан – байлық пен даналықтың белгісі. Осы жылы көп адам сандығын ақшаға толтырып, жинап, табыс тауып, қалтасын қалыңдатады. Қарызы көптер біразынан құтылып, еңселерін көтереді деп ойлаймын.
Жылан мен, ағаштың түсі де жасыл болғандықтан жаңа жылды жасыл, сарыға жақын, жылтыр түстегі киімдермен қарсы алған дұрыс. Бұл жылы әсемдік бұйымдар, түйреуіш, алқа, жүзік секілді әшекей бұйымдарды көбірек тағу керек. Үстелге жасыл дастарқан, жасыл сулықтар қойылса, түрлі салаттар, сусындар, жемістер тұрғаны жақсы. Ағаш стихиясы веган диетасына жақын ғой. Сол себепті шөп-шалам көбірек қосылған тағамдар қойылса, вазада гүл, үйде шырша болса, ағаш стихиясына лайық. Материалдық және рухани байлықты тең ұстаса, нағыз тепе-теңдікті сақтаған өнімді жыл болмақ.
Ал өмірлік мақсат пен миссияны анықтау үшін 2025 жылы қандай сандарға мән беру керек? Мұны Алланың өзі реттейді. Мәселен, пандемия жылдары біз денсаулыққа, медицинаға мән беріп, әлеуметтік жыл дедік. Сол секілді биыл да адамдар өз денсаулығына жіті мән беретін болады. Сондай-ақ көп адам өзінің миссиясын, тетігін табуға тырысады. Өйткені өмірде ең басты міндет – өзіңнің миссияңды орындау. Сол себепті көп адам жүрек үнін тыңдайды деп ойлаймын. Ең бастысы, адам еңбекқор болған кезде алға ұмтылады, жақсы өмір сүруге талпынады. Алайда тәртіпке де көп нәрсе байланысты екенін ұмытпау керек. «Алма піс, аузыма түс» дейтін кезеңнен баяғыда өтіп кеттік.
Жаңа жыл кімдер үшін табысты болмақ? Жыл біреулерге бақыт жылы, біреулерге ресурсты жыл, біреулерге рухани жыл, біреулерге табысты болатыны анық. Биыл кімнің жылы нөл мен бірге аяқталады, соларға жыл өте табысты. Мәселен, 1970, 1980, 1990 және 1991, 2001, 2011 жылдар секілді. Ал кімнің жылы бестікке аяқталса, олар да өздерінің стихияларына кіріп жатыр. яғни, 1965, 1975, 1985, 1995, 2005, 2015-жылғылар. Олар өмірінің өте бақытты кезеңіне келіп тұр. Бестіктердің жеке өмірінде де, жұмысында да жолы болады.
Ерлан МҰҚАШЕВ,
астролог:
Тәртіпке бағынған мемлекеттер гүлдене бастайды
– 2025 жылы әлемдік геосаясатта көптеген өзгеріс болуы мүмкін. Бұлай ойлауға себеп те жоқ емес, әртүрлі континентте саяси жағдай ушығып тұр. Жағдай күрт өзгеріп, біз күтпеген жайттар бола ма деген қауіп бар. Елдер арасындағы қақтығыстар келіссөзбен шешілуге таяу деген болжам жиі айтылады. Әр тарап өзінің мүддесі мен халықаралық аренадағы беделін пайдалануға барын салып отырғанын көріп отырмыз. 2025 жылдың алғашқы жартысында шиеленістің негізгі күрмеуі тарқайды деп ойлаймыз. Қазір ахуал соған келе жатыр. Астрологиялық болжам жасасақ, бүкіл әлемді шарпитын үлкен қақтығыс болмайды. Мүмкін, бір-біріне доқ көрсетіп, өзінің мықты екенін дәлелдеуге барын салады, шиеленістің соңы сонымен аяқталар деген үміт басым.
Қақтығыс ошағын тұтатқан кез келген елдің қайсысы басым түсерін уақыт көрсетеді. Әлемдегі түрлі соғыстар халықаралық ұйымдардың, беделді, экономикасы мығым елдердің араласуымен тоқтайды деп ойлаймын. Қақтығыстардан әр тарап өзіне керегін алады, зиянын да, пайдасын да көреді. Кез келген әскери қақтығыстың әлем үшін де, тікелей қақтығысқа қатысушы елдер үшін де оңайға түспейтіні белгілі. Экономика құлдырап, инфляция күшейіп, тауар айналымы шектелетінін, санкциялар салынып, ірі компаниялардың жағдайы нашарлайтынын көріп отырмыз. Мұндай жағдайлар екі тараптың ғана емес, барша әлем елдерінің дамуына кесірін тигізеді. Таяу болашақта қақтығыс экономикалық бәсекеге ұласады деген тұжырым күшіне еніп келеді. Осының бәрі айналып келгенде әлем назарын Тынық мұхиты мен Таяу шығыс аймағына аударып, Қытай мен АҚШ-тың прокси-қақтығыстарына ұласуы мүмкін.
1990-2000 жылдар аралығында АҚШ біздің Каспий аймағына өз базасын салуға ұсыныс білдіргенде бас тартқанымыз тарихи шешім болды. Міне, біздің аймағымыз жанжал ошағына айналған жоқ. Кезінде АҚШ әскери базасын салуға рұқсат берген елдер көп зиян тартты, ірі империялардың ортасында қалып қойды. Империялар арасындағы өзара бақталастық бұрыннан жүріп келеді. Олар бірін-бірі алыстан барлайды. Мұндай сәтте көбінесе дамушы елдер, шағын мемлекеттер, қару-жарағы мен экономикасы әлсіз халықтар көп зардап шегеді. Ірі державалар алдағы 10 қадамын алдын ала ойлайды. Көршілес елдерде жүріп жатқан қақтығыстар бізге сабақ болуы керек. «Ақырын жүріп, анық басуға» тиіспіз.
Астрология бойынша қарапайым тілмен айтсақ, әлемде ересектік кезеңге өту басталады. Бұл кезеңде адамның гормондары өзгереді. Аталмыш цикл баланың жасөспірімдік шаққа өтуі немесе ересек адамның қарттық кезеңге қадам басуы секілді. Бұл адам өміріне ғана емес, планеталар арасында да болады. Міне, қазір адамзат жаңа кезеңге қадам басып жатыр. Соған сай әлемдегі геосаяси жағдай да өзгереді. Сондықтан 2025-2026 жылдар – өзгерістер жылы деуге толық негіз бар. Бұл өзгерістер 2023 жылдан басталған болатын, қазір енді жайлап тынышталып, бірсарынды кезеңге аяқ басып келеміз. Ғаламның осы тәртібіне бағынбаған елдер құлдырайды, бағынған мемлекеттер гүлдене бастайды.
Қазақстанға сыртқы жаудың қажеті де жоқ, біздің жалпы ұйымдаса алмауымыз, тиімсіз шешімдеріміз бізді дағдарысқа ұшыратуы мүмкін. Сондықтан сыртқы жаудан гөрі осыдан қорқуымыз керек.
Әлем елдерімен қатар, Қазақстанда да климаттық өзгерістер орын алуы мүмкін. Осы ретте қаржыны қорғаныс саласынан Төтенше жағдайлар министрлігіне бұру керек. Әрине, қаражат жеткілікті болса қорғаныс саласына да бөлгенге не жетсін, алайда бюджет жетіспеушілігі кезінде төтенше жағдайды қамтамасыз еткеніміз дұрыс шешім болмақ. Өйткені бізге төтенше жағдайлар бойынша табиғи апаттардың салдарымен күресуге тура келеді. Ресей аумағында биыл тағы су тасқыны болуы мүмкін, өзіміз білетіндей Ресейді су басса, бізге де келеді. Биыл жетпеген су, келесі жылы жетуі мүмкін. Бұдан Ресей де, Қазақстан да зардап шегеді. Сондықтан алдын алу шараларына мұқият қарап, дамбалар салып, құтқару техникаларын дайындап, инженерлік құрылыс жұмыстарына назар аудару керек.
Қорыта айтсақ, соңғы 10 жылда атқарылған жұмыстар ептеп нәтижесін бере бастады. Тиімсіз, нашар жасалған жұмыстар мен жобалар да бар, алайда ашық ақпарат көздерін сараласақ, атқарылып жатқан жақсы істердің көптігіне көзіміз жете түседі. Бүгінде бұрынғыға қарағанда Үкіметтің жұмысы да 50 пайызға тиімді бола бастады.
Дайындаған
Арайлым ЖОЛДАСБЕКҚЫЗЫ