Марстағы «Казачок» және жаңа Mаск зымыраны. Биылғы жылы ғарыш әлемінен не күтуге болады?
2022 жылға арналған ең қызықты ғарыш жоспарлары.
Айға қайта оралу
2022 жылға Айға бару үшін маңызды жоспарлар күтілуде. Арнайы ғарышкерсіз Айға бару үшін “Artemis 1” миссиясы арқылы осы жылдың көктем немесе жаз мезгілдерінде “SLS” зымыраны жоспарлануда . Ұшу ұзақтығы 25 күнді құрайды, оның 6 күнін кеме Ай орбитасында өткізеді.
“Artemis” бағдарламасына сәйкес, американдық ғарышкерлер Жерден ұшып Ай орбитасына бағытталуы қажет. Онда ғарышкерлер қондырғыш аппаратқа ауысып, Ай бетіне қонады. 2025 жылы “Artemis 3” миссиясы үшін Айға қону жоспарланған, ал “Artemis 1 SLS “зымыраны, “Orion” ғарыш кемесі және басқа жүйелер үшін сынақ ұшуы болады. Атап айтқанда, ғарышкерлерді ғарыштық сәулелерден қорғайтын радиацияға қарсы кеудешелердің тиімділігін тексеру жоспарлануда.
Сонымен қатар, “NASA Commercial Lunar Payload Services” бағдарламасы бойынша “Peregrine” және “Nova-C” шағын жеке ғарыш аппараттары Айға қонады. Nova-C құрылғыларының біріне “PRIME-1” бұрғылау қондырғысы орнатылады, оның көмегімен олар ай мұзын алуға тырысады. Болашақта жергілікті суды және басқа ресурстарды пайдалану ай негізін құруға көмектесуі қажет.
Дегенмен, жоба құны қазірдің өзінде 23 миллиард доллардан асып тұр. Бұл көрсеткіш Джеймс Уэбб телескопының бағасынан екі есе жоғары және ғарыш кемесінің 20-ға жуық миссиясын ұшыруға да болар еді. Оған қарамастан дәл осы “ SLS” ғарышкерлерді “Artemis” бағдарламасы бойынша Ай орбитасына жеткізуі тиіс.
Илон Маск “Starship” зымыранын сынақ ретінде жіберуді жоспарлап отыр. Егер “SLS” ғарыш кемесінің туындысы болса, онда өте ауыр, жаңа “SpaceX” зымыраны көптеген түпнұсқа шешімдерге қарсы негізделген. Біріншіден, оның екі сатысы да қайта пайдалануға жарамды және “Falcon9” үдеткіші сияқты болмақ. Ғарыш кемесі екінші кезеңге біріктіріледі, ал түсу кезінде олар термиялық қорғаныс тақтайшаларымен жабылады. Зымыран кемесі “Starship”-тің арнайы нұсқасын пайдаланып, орбитада жанармай құюға болады, сол арқылы Айға, Марсқа немесе басқа да планеталарға бара алады.
Сонымен қатар, ресейлік қозғалтқыштарды пайдалана отырып, “Atlas-5”-ті алмастыратын американдық “Vulcan” зымыранын ұшыру да жоспарлануда. Көптен күткен еуропалық “Ariane 6” және жапондық “H3” зымыран тасығышының алғашқы ұшуы күтілуде. Бұл зымырандардың екеуі де бұрынғылармен салыстырғанда ғарыштық ұшыру құнын төмендетеді деп күтілуде.
Күн жүйесін зерттеу
2022 жыл ресейлік космонавтика үшін маңызды жыл болады деп кұтілуде. Өйткені бортында еуропалық ровер Розалинд Франклин бар ресейлік «Казачок» амфибиялық платформасы Марсқа аттанбақ.
«Казачок»- жай көлік емес, онда атмосферадағы су буының мөлшерін бағалауға, қону аймағындағы жер бетінің минералогиялық құрамын зерттеуге және сейсмикалық мәліметтер алуға мүмкіндік беретін көптеген ғылыми аспаптар орнатылған. КСРО Венераны зерттеуде табысқа жетті, бірақ Марсқа қону миссиялары ол үшін сәтсіз аяқталды. Ұлттық космонавтикадағы бұл олқылықтың орнын «Казачок» толтыруы керек деген үлкен үміт бар.
Сондай-ақ 2022 жылы Юпитерді зерттеу үшін 2011 жылы ұшырылған американдық “Juno” ғарыш кемесі оның Еуропа серігіне 300 шақырым жақындайды. Еуропа астробиологтар үшін үлкен қызығушылық тудырады. Себебі, оның ішінде өмір қайта бастау алатын сұйық су мұхиты бар.
Даяна ДӘРІБЕКҚЫЗЫ