АҚШ та, Ұлыбритания да ковид дағдарысы кезінде ғалымдарды үкіметтік кеңеске қосып, олармен тұрақты ақылдасып, ғалымдарды сөйлетіп, екі сөзінің бірінде "ғылыми кеңеске сүйенгенін" айтып ақ тер, көк тер болады. Бізде ол дағдарыстың басында ақпараттық вакуумды конспирологиялық теориялар басып кетті. Себебі біреу: ғалымдар ел алдына шықпады, жалпы қоғамда білім мен ғылым насихатталмайды, ғылымның абыройы жоқ, ғалымдардың материалдық жағдайлары да мәз емес, ал кейде билікке қолжаулық болып кетеді.Айтпағым, ғылымға шындап ден қойсақ екен. Отандық академиялық ізденістердің сапасы да, мәртебесі де артса, ғылыми дәреже мен атақ әркімнің эгосын қанағаттандыратын нәрсе болып қалмаса, көп өзгеріс болар еді. Әлеуметтік, экономикалық, т.б, маңызды шешімдер ғылымға негізделсе, ал билік ғылымға құлақ асса, ғылым өндірістің катализаторы да бола алар еді.
📰 Сарапшылар пікірі
Әсия Бағдәулетқызы: Елімізде ғылымның абыройы жоқ
PhD диссертацияма материал іздеп бір британдық қордың архивіне барған ем. Өзі 200-ге жуық мүшесінің қайырымдылығына ғана күн көретін, мемлекеттен бір тиын алмайтын шағын мекеме. Басшысымен жолығып едім, алдағы уақытқа біраз жоспарлары бар екенін айтты және "неге дәл осы бағытты таңдап отырсыздар?" деген сұрағыма ол шешімдер "зерттеу нәтижесінде қолға алынбағын" айтты. Яғни арнайы академикті шақырып, мекеменің бағыты қандай болу керек деген зерттеу жасатқан. Ол мекеменің кітапхана, архивтерін ақтарып шығып, есеп дайындаған.
Ұлыбританияда ең шағын мекеменің өзі солай ғылымға сүйенеді екен. Ал біз мемлекеттік мәселелерді жеке адамдардың еркі мен көңіл-күйіне қалдырамыз.
1999 жылы Тони Блэрдің уақытында Ұлыбританияда жарыққа шыққан "Үкіметті модернизациялау" деген құжатта ("Modernising Government") "Үкімет бір күндік емес, ұзақ мерзімдік және дәлел-дәйекке сүйенген, мәселенің симтомдарына емес, себебіне шешім табатын саяси шешімдер жасауға міндетті" делінген.
Содан кейін зерттеулердің саны артты, саяси белсенділер әр шешімге "бұған қандай ғылыми дәйегіңіз бар?" деп сұрайтын болды. Нәтижесінде зерттеумен айналысатын Campbell Collaboration деген мекеме пайда болды. Жалпы, Тони Блэр ғылымға сүйенетін әдет қалдырып кетті. EBP (evidence-based polycimaking) дейді оны. (Қазақстанда қабылданған кейбір бағдарламаларды да кезінде ғалымдар дайындап берген шығар, бірақ бәрі бір адамның ғана данышпандығынан деп насихатталды, орындалу сапасын былай қойғанда, нәтижесін көріп отырмыз).
-
Астанада қатты желден кран құлап, бір жұмысшы қаза тапты
13:01, 19 шілде 2025
-
Атырау облысында белгісіз аурудан түйелер жаппай қырылуда
11:36, 19 шілде 2025
-
Шымкентте пәтер тонаған топ 20 млн теңгенің алтынын ұрлаған
09:38, 19 шілде 2025
-
"Дым эмоциясы жоқ": Тұрсын Алагөзов Баянның қызына қымбат сый жасады (ВИДЕО)
17:04, 18 шілде 2025
-
Маңғыстауда заңсыз дәрі сатумен айналысқан дәріхана анықталды
16:19, 18 шілде 2025
-
Экс-дипломат Сәкен Мамаш 6 жылға сотталды
15:51, 18 шілде 2025
-
Полицейлер Атырау тұрғынынан 16 келіден аса марихуана тәркіледі
14:59, 18 шілде 2025
-
-
“Ақтөбенің” жаңа қарсыласы - Праганың “Спартасы”
13:50, 18 шілде 2025
-
Балабақшадағы қатыгездік: тәрбиешіге үкім шықты
12:35, 18 шілде 2025
-
"Дым эмоциясы жоқ": Тұрсын Алагөзов Баянның қызына қымбат сый жасады (ВИДЕО)
17:04, 18 шілде 2025
-
-
Экс-дипломат Сәкен Мамаш 6 жылға сотталды
15:51, 18 шілде 2025
-
Маңғыстауда заңсыз дәрі сатумен айналысқан дәріхана анықталды
16:19, 18 шілде 2025
-
“Ақтөбенің” жаңа қарсыласы - Праганың “Спартасы”
13:50, 18 шілде 2025
-
Полицейлер Атырау тұрғынынан 16 келіден аса марихуана тәркіледі
14:59, 18 шілде 2025
-
Салықтан жалтарсаңыз не күтіп тұр? Мамандар ескертеді
14:08, 18 шілде 2025
-
-
Шымкентте пәтер тонаған топ 20 млн теңгенің алтынын ұрлаған
09:38, 19 шілде 2025
-
Енді eGov қызметін тоқтатады
14:11, 18 шілде 2025
-
Елімізде еңбек кітапшасының күші жойылды
12:42, 14 шілде 2025
-
-
Айгүл Қосанова неліктен өзінен 14 жас үлкен адамға тұрмысқа шыққанын айтты
00:15, 14 шілде 2025
-
-
"Өзінен сұраңыздар!": Мөлдір Мұқанова ашуына мінді
11:30, 15 шілде 2025
-
Миллиондаған ақша: Геннадий Головкиннің есімі атышулы сотта аталды
15:47, 14 шілде 2025
-
«Мөлдірдің қысымына шыдай алмадым»: Тұрсынбектің «екінші» әйелі үндеу жасады
13:02, 12 шілде 2025
-
«Мақтап жүрген серілерің осы ма?»: Асылхан Төлеповтің басы дауға қалды (ВИДЕО)
09:52, 14 шілде 2025
-
ҰҚК басшысы антикордың комитетке бірігуіне алғаш рет пікір білдірді
12:31, 14 шілде 2025
-
-
Бұлт артынан шыққан күн: Тұрсынбектің әйелі сүйінші сұрады (ВИДЕО)
14:29, 03 шілде 2025
-
Әнші Маржан Арапбаева жол апатына ұшырады (ФОТО)
11:29, 03 шілде 2025
-
-
-
«Облыс әкіміне үндеу жолдаймын: Меруерт Түсіпбаева Заттыбек Көпбосынұлына назын айтты
02:31, 26 маусым 2025
-
"Дарынсыз адам": Баян Алагөзова әнші Меруерт Түсіпбаеваны орнына қойды (ВИДЕО)
12:00, 04 шілде 2025
-
"Сахнадан шеттету керек": Уәлибек Әбдірайымовтың басы дауға қалды
09:00, 03 шілде 2025
-
"Ауырып қалмаса болар еді": Гүлзира Айдарбекова ұлы Қайратқа алаңдаушылық білдірді
17:13, 02 шілде 2025
-
"Діңкілдеп сөйлегенді көрсетемін": Елдос "Колобок" ашулы жазба жариялады
09:08, 11 шілде 2025
-
"Жақсы баланы бүлдірген әкесі": Төреғалидің сахнадан кетуінің себебі айтылды (ФОТО)
09:00, 04 шілде 2025