Қоғам

2025 жылдың алғашқы алты айында суицид ең көп тіркелген өңір

Облыстардағы қылмыстық ахуалға арналған рейтингті құрастыру үшін Ozgeris.info тілшісі ресми деректерге сүйенді. 
 
2025 жылдың қаңтар–маусым айларындағы қылмыстық құқықбұзушылықтар, оларды жасаған адамдар, қылмыстық қудалау органдарының жұмысы және тіркелген суицидтер жөніндегі мәліметтер пайдаланылды. 
 
Екіншіден, 2025 жылғы 1 сәуірдегі әр өңірдің халық саны алынды.
 
Рейтинг жасау кезінде тек бір көрсеткіш, тіркелген суицидтер саны негізге алынды. Әр облыс бойынша 10 мың тұрғынға шаққандағы коэффициент есептелді. Материалда тек ең жоғары және ең төмен коэффициентке ие үш облысты ғана ұсынамыз.
 
Суицид ең көп тіркелген өңірлер:
 
1. Абай облысы
• Сан: 87
• Халық саны: 601 423
• Коэффициент: 1,45
 
2. Солтүстік Қазақстан облысы
• Сан: 72
• Халық саны: 519 947
• Коэффициент: 1,38
 
3. Батыс Қазақстан облысы
• Сан: 85
• Халық саны: 696 099
• Коэффициент: 1,22
 
Суицид ең аз тіркелген өңірлер
 
18. Атырау облысы
• Сан: 36
• Халық саны: 712 480
• Коэффициент: 0,51
 
19. Шымкент қаласы
• Сан: 56
• Халық саны: 1 264 492
• Коэффициент: 0,44
 
20. Маңғыстау облысы
• Сан: 32
• Халық саны: 808 993
• Коэффициент: 0,40
 
Тек жалпы көрсеткішке сүйенсек, 2025 жылдың алғашқы алты айында ең көп суицид Алматы қаласында тіркелген – 144 жағдай. Одан кейін Алматы облысы (138), үшінші орында Түркістан облысы (135). Ең аз көрсеткіш - Атырау облысында (36), Маңғыстау облысында (32) және Ұлытау облысында (14) тіркелген.
 
Өткен жылмен салыстырғанда, 2025 жылдың қаңтар–маусым айларында тіркелген суицидтердің жалпы саны – 1639, 2024 жылдың дәл осы кезеңімен (1713) салыстырғанда 4,3%-ға аз. Бұған қоса, суицид жасауға әрекеттену жағдайлары 1677-ні құрап, өткен жылғы 2049 жағдайдан төмен болды.
 
Сондай-ақ, барлық өңірде суицид жасаған ер адамдардың саны әйелдерден екі-үш есе көп екені анықталды.

Биіктіктен құлап жасалатын суицид оқиғалары көбейіп келеді

Елімізде биіктіктен секіру арқылы өз-өзіне қол жұмсау жағдайлары азаймай тұр. Жаңалықтарда апта сайын жаңа қайғылы оқиғалар тіркеледі. Олардың басым бөлігінде көпқабатты үйлердің терезесінен немесе шатырынан құлау. Соңғы уақыттағы барлық деректер суицид ретінде тіркелген.

Қайғылы оқиғалар хроникасы:

2025 жылғы наурыз. Алматыдағы элиталық «Mega Towers» тұрғын үй кешенінде жас жігіт терезеден құлап қаза тапты. Алдын ала болжам – суицид. Қылмыстық іс қозғалды.

2025 жылғы сәуір. Алматыда ер адам 11-қабаттан құлап көз жұмды. Қайғылы оқиғаның себептері нақтылануда.

2024 жылғы қыркүйек, Алматы. Екі апта ішінде мектеп оқушылары мен студенттер арасында көпқабатты үйлерден секіру арқылы жеті өлім тіркелді.

2025 жылғы наурыз. Алматыда анасы баласымен бірге 18-қабаттан құлап түсті. Әйел оқиға орнында қаза болды, бала жарақат алып аман қалды. Тергеу амалдары жүргізіліп жатыр. Оқиға «Комфорт Сити» тұрғын үй кешенінде болды. Аталмыш кешеннің аты суицид оқиғаларымен бұрын да шыққан: екі жыл бұрын мұнда үш дерек тіркелген.

2025 жылғы 30 шілде. Павлодардағы көпқабатты үйлердің бірінде ауыр қылмыс жасалды. Әйел 1,5 және 7 жастағы екі баласын терезеден лақтырып жіберіп, артынша өзі де секірген. Үшеуі де кіреберіс алдындағы қақпақшаның үстіне құлап, ауыр халде ауруханаға жеткізілді. Бірнеше күннен кейін кішкентайы көз жұмды.

2025 жылғы 30 шілде. Әлеуметтік желілерде әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің студенті Алматыда ректор ғимаратының 14-қабатынан секіріп кеткені жайлы ақпарат тарады. Бұл деректі Алматы қалалық Полиция департаменті растады. Алдын ала мәлімет бойынша, суицидтің себебі отбасылық жанжал.

Мамандардың пікірінше, адамдарды мұндай қадамға итермелейтін негізгі факторлар мыналар:

-       тұлғааралық қақтығыстар;

-       жалғыздық және қолдаудың болмауы;

-       мектептегі буллинг;

-       қарыздар, жұмыссыз қалу, ажырасу;

-       ауыр науқастар;

-       психологиялық және психиатриялық көмектің қолжетімсіздігі.

Балалар арасындағы суицид

Қазақстан жасөспірімдер арасындағы суицид көрсеткіші бойынша Орталық Азияда алдыңғы орында. БҰҰ Балалар қоры жүргізген жыл сайынғы зерттеу нәтижелері бойынша, әсіресе 15-19 жас аралығындағы қыздар арасында еліміз өңірде бірінші орынға шыққан.

Балалар психологы әрі қоғам қайраткері Маргарита Ускембаеваның айтуынша, жасөспірімдер арасындағы суицидті Қазақстанда ұлттық қауіпсіздік қатері деңгейіне көтеру қажет.

«Жасөспірімдер арасындағы суицидтің күрт өсуі 2010 жылы байқалды. Сол жылы ресми түрде 237 жағдай тіркелді. Алайда шын мәнінде бұл көрсеткіш кемінде 40%-ға жоғары, себебі елде өз-өзіне қол жұмсау деректерін тіркеудің бірыңғай жүйесі мен әдістемесі жоқ. Құқықтық статистика комитеті өз есебін жүргізеді, ҚР Статистика агенттігі де басқаша, ал біз, кәсіби психологтар, мүлде басқа тәсіл қолданамыз», – дейді ол.

Барлық жаңалық