Respublica партияның депутаты Айдарбек Қожаназаров Қазақстанда ауыл шаруашылығы өнімдерін экспорттауға қойылған шектеулерге қарсы шықты, деп хабарлайды Өзгеріс.инфо.
Мәжіліс депутаты Айдарбек Қожаназаров ҚР Премьер-Министріне ауыл шаруашылығы өнімдерін экспорттауға тыйым салудың, квота мен экспорттық баж салығын енгізудің жағымсыз салдары туралы бірқатар сауалдар қойды. Оның айтуынша, экспорттық шектеулер жергілікті бизнеске кері әсер етеді, ал импорттаушылар айтарлықтай жеңілдіктер алады.
2022 жылдың шілде айында қазақстандық бидайдың тоннасын 520 доллардан сатып алуға келіскен өзбекстандық серіктеспен жасалған келісімшарттың мысалын келтіруге болады. Алайда қыркүйекте квота енгізілгеннен кейін олар дәл сол өнімді тоннасын 350 доллардан сатып алды. Мұндай фактілер біздің үкіметтің әрекетінің мақсатына қатысты сұрақтар тудырады.
«Кейінгі 3 жылда ауыл шаруашылығы өніміне 8 тыйым салынып, азық-түлік инфляциясы 50%-дан астамға өсті және 5 квота енгізіліп, 2 экспорттық баж салығы болды. Сарапшылардың бағалауы бойынша бұл шешімдер ауыл шаруашылығы саласына 1 триллион теңгеден астам залал келтірген. Естеріңізге сала кетейін, бұл терілерді, ауылшаруашылық малдарын, пиязды, қырыққабатты, картопты, бидайды және т.б. экспорттауға тыйым салулар еді. Мемлекеттік шектеулер залал әкеледі, оны өндірушілер ішкі нарықтағы бағаны көтеру арқылы өтеуге мәжбүр», — деді Айдарбек Қожаназаров.
Үкімет алдында жаңа жұмыс орындарын ашу және импортқа тәуелділікті азайту мақсатында елімізде өнімді отандық өңдеуді ұлғайту міндеті тұрды. Дегенмен, осы мақсаттарға жету үшін үкімет экспортқа шектеулер енгізу туралы шешім қабылдады, соның ішінде тауарларды экспорттауға тыйым салу.
Мұндай экспорттық шектеулер, үкімет тұрғысынан олардың ұтымдылығына қарамастан, теріс салдары бар. Атап айтқанда, олар ішкі нарықтың қымбаттауына алып келеді. Түсіндіру үшін күнбағыс майын мысалға келтіруге болады: күнбағыс тұқымын экспорттауға шектеу енгізілгеннен кейін жергілікті зауыттардағы өңделген өнімнің бағасы үш жылда екі еседен астам өсіп, литрі 400-ден 809 теңгеге дейін өсті.
«Экспортқа тыйым салу түптеп келгенде отандық өндірістің тапшылығына және бақылаусыз импортқа әкеледі. Импортты алмастыруға ұмтылғанымен, қазақстандық дүкендер ресейлік және беларусь өнімдерімен толып жатыр», — деді депутат.
Айдарбек Қожаназаров экспортқа енгізілген тыйымдар мен шектеулердің әсерін көрсететін нақты сандар мен көрсеткіштерді ұсынуды талап етті.
Үкіметке ұсыныс ретінде Respublica партиясының депутаты экспортқа шектеу қою рәсімін қиындатуды ұсынды. Сонымен қатар, ол кәсіпкерлердің жоғалған пайдасын өтеу тетіктерін қарастыруды және салалық қауымдастықтар өкілдері мен депутаттарды ведомствоаралық комиссияның құрамына енгізуді, сондай-ақ қолданыстағы экспортқа тыйым салулар мен шектеулерді қайта қарауды ұсынды.