Бір айда, 1 қаңтардан 1 ақпан аралығында доллардың ресми бағамы 1,3%-ға (6,97 теңге), 518,14 теңгеге дейін төмендеді.
Бұл соңғы төрт айдағы теңге позициясының алғашқы қалпына келуі болды деп жазды Data hub аналитикалық арнасы. Оның үстіне ол айтарлықтай елеулі болып шықты. Ұлттық валюта мұндай қарқынмен жағдайы әлі де тұрақты болған кез — 2024 жылдың ең басында нығайды.
Естеріңізге сала кетейік, теңге өткен жылдың мамыр айының ортасында әлсірей бастады. Қыркүйек айында бұл процесс уақытша тоқтады деп айтуға болады, бірақ одан әрі жаңа күшпен қарқын ала бастады. Нәтижесінде жалпы алғанда жылдың соңы ұлттық валюта үшін сәтсіз болып шықты, әсіресе – қараша мен желтоқсан. Осы айлардың қорытындысы бойынша ҚРҰБ валюта нарығындағы қатты ауытқуларды тегістеу мақсатында интервенциялар жүргізуге тура келді. Айтпақшы, 2022 жылдың көктемінен бері алғаш рет.
Қалай болғанда да, теңгенің позициясы қаңтарда да нашарлай берді. Айдың ортасына қарай жаңа тарихи рекорд орнатылды — 530,24 теңге. Алайда бұл сәт сонымен бірге бетбұрысты болды. Содан бері доллар бағамы желтоқсанның төменгі мәндеріне қарай жылжи бастады.
Айта кетейік, ҚРҰБ өзі ұлттық валютаның әлсіреуін сыртқы факторлардың әсерімен қатар (доллардың жаһандық нығаюы, сақталып отырған геосаяси шиеленіс және негізгі экспорттық тауарлар бағасының құбылмалылығы) долларларға деген дүрбелең сұраныспен түсіндірді. Ол таратқан ақпарат бойынша теңге бағамын тұрақтандыруға бірқатар шаралар көмектесті. Интервенциялардан бөлек, олардың қатарына мыналар кірді:
- алтын экспортынан доллар сату ниеті туралы хабарлама;
- КМС валюталық түсімінің 50%-ын міндетті сату;
- 12 қаржы ұйымындағы тексерулер;
- валюталық операциялардың комплаенсын күшейту;
- айырбастау пункттеріндегі спредті реттеу;
- банктердің валюталық операциялар бойынша есептілік мерзімін қысқарту.
ҚР Ұлттық Банкінің жариялаған ақпараттық хабарламасында ҚРҰБ интервенциялардың нақты қаңтар айында жүргізілгенін нақтыламайды.
Алайда өткен айдың қорытындысы бойынша ҚР ҰБ РБ-ға трансферттерді қамтамасыз ету және «Талдықорған-Үшарал» магистральдық газ құбырының құрылысын қаржыландыру үшін Ұлттық қордан $850 млн сатқаны белгілі.
Бұл ретте ол БЖЗҚ зейнетақы активтерінің валюталық үлесін ұстап тұру үшін валюта сатып алған жоқ.
Ақпан айында РБ-ға трансферттерді қамтамасыз ету үшін валютаны сату $550-ден $650 млн-ға дейінгі деңгейде күтіледі.
Бұдан басқа, ҚР ҰБ бұрын отандық алтын өндіруші кәсіпорындардан сатып алынған алтынды сату нәтижесінде алынған шамамен 250 млрд теңге баламасында валютаны сатуды жоспарлап отыр.
Бұның алдында, қаңтар айында, осы механизмнің шеңберінде 244 млрд теңге стерилденді. Ол әлі де БЖЗҚ үшін валюта сатып алуды жоспарламайды.