Алматы мен Барселона – бір-біріне ұқсамайтын қалалар. Бірі – Қазақстанның ірі мегаполисі, екіншісі – Каталонияның жүрегі. Бірақ бір қызық дерек бар: олардың бюджеті шамамен бірдей. 2025 жылы Алматының бюджеті 2,036 трлн теңгені (шамамен 4 млрд еуро) құрайды, ал Барселонаның бюджеті соңғы жылдары 3,4–4 млрд еуро көлемінде.
Ақша қайда жұмсалады?
Алматыда бюджет қаржысының басым бөлігі – 40%-дан астамы – әлеуметтік салаларға бөлінеді. Білім, денсаулық сақтау, инфрақұрылымды қолдау басты басымдыққа ие. Дегенмен, осындай қомақты қаржы құйылғанына қарамастан, тұрғындар кептелістер, ауруханалардағы кезектер мен қоғамдық көліктің жайсыздығына жиі шағымданады.
Барселонада да әлеуметтік салаларға көңіл бөлінеді, бірақ басты айырмашылық – жайлы қалалық орта мен туризмді дамытуға ерекше назар аударылады. Қала жыл сайын миллиондаған туристі тартады, ал ыңғайлы велосипед жолдары, таза көшелер мен заманауи қоғамдық көлік жүйесі жергілікті халық үшін де, қонақтар үшін де өмірді әлдеқайда қолайлы етеді.
Айырмашылық неде?
- Экономикалық құрылым
Барселона туризм, инновациялар мен халықаралық бизнес арқылы қосымша табыс табады, бұл бюджетке икемділік береді. Алматы негізінен салықтық түсімдер мен мемлекеттік субсидияларға тәуелді, бұл оның экономикалық тұрақтылығын әлсіретеді. - Басқару тиімділігі
Барселонада жобалар ұзақ мерзімді перспективада жоспарланады. Ал Алматыда кейбір бастамалар қысқа мерзімді шешімдерге негізделіп қабылданады. Мысалы, жаңадан салынған жолдар аз уақыттың ішінде қайта жөндеуді қажет етеді. - Қала құрылысының саясаты
Барселонада бақылаусыз құрылысқа жол берілмейді, әрбір жаңа ғимарат қаланың сәулеттік стиліне сай келуі тиіс. Алматыда бұл жүйелілік жиі сақталмайды, соның салдарынан көлік тұрақтары, әлеуметтік инфрақұрылым және жол қозғалысы мәселелері туындайды.
Не істеуге болады?
Алматы қазірдің өзінде қалалық ортаны жақсарту бойынша қадамдар жасауда – қоғамдық көлік дамытылып, саябақтар салынуда, жолдар кеңейтілуде. Бірақ Барселона деңгейіне жету үшін қаржыны бөлумен ғана шектелмей, оны тиімді пайдалану керек: туризмді дамыту, қаланы ұзақ мерзімді жоспарлау және бюджет қаражатының ашықтығын арттыру қажет.
Бірдей бюджетпен өмір сапасы мүлдем өзгеше болуы мүмкін. Барселона – дұрыс басқарудың арқасында қала тұрғындары мен қонақтары үшін жайлы орта қалыптастыруға болатынын дәлелдейді. Алматы осы жолды таңдай ала ма – бұл үлкен сұрақ.