Кремльде Александр Невскийдің Құран сүресі ойылып жазылған дулығасы сақталғаны рас па?

Фото:provereno.media

2024 жылдың қазан айында әлеуметтік желілерде Құран сүресі ойылып жазылған орыс қолбасшысына тиесілі дулыға жайлы видео тарап кеткен еді, деп жазады Ozgeris.info Проверено басылымына сілтеме жасап. Интернет қолданушыларының пікірінше, бұл князьдің исламмен тығыз байланысын көрсетеді.

Қазан айының басында Татарстанда «Ресей мұсылмандарының теологиялық мұрасы» форумы өткен. Шарада Мәскеу және Бүкіл Ресей Патриархы жанындағы ислам әлемімен өзара әрекеттесу жөніндегі Сараптамалық кеңестің төрағасы, иеромонах Григорий Матрусов сөз сөйледі.

«Кремльде Александр Невскийдің дулығасы сақтаулы тұр, онда қасиетті Құран аяты жазылған. Аяттағы мәтін «Алладан көмек және жеңісті күн жақын және сенушілерді қуант» дегенді білдіреді. Мен үшін орыс православ өкілінің дулығасында бұл қасиетті Құран аятының ойылып жазылғаны таңсық емес. Александр Невский ислам әлемімен ерекше қарым-қатынаста болды. <…> Ол Алтын орда ханының ордасына талай барған. <…> Ол Батый ханның ұлы Сартақпен дос болған, бірақ бұл жазу сол достықтың арқасында ғана пайда болды деуге болмас», — деді ол.

Содан кейін Григорий Матрусов ислам мен христиандықтың жалпы белгілері, ең алдымен екі діннің монотеистік сипаты туралы айтты.

Кремльде сақталған «Александр Невскийдің дулығасы» астында Иеромондар Григорий Матрусов қаружарақ палатасының ассамблеясына кіретін дулыға туралы айтқан. Онда Құранның 61ші сүресінің 13ші аятының «асСафф» үзіндісі ойылып жазылған: «Алладан көмек және жеңісті күн жақын және сенушілерді қуант!» (аударған И.Крачковский).

Бұл дулыға тек XIX ғасырда Александр Невскиймен байланыстырыла бастады. 1826 жылы жазушы Павел Свиньин қару-жарақ қоймасында сақталған заттардың тізімін жасайды. Естелік құндылықтардың ішінде ол осы әскери бас киімді де атап өтеді: «Александр Невскийдің дулығасы, шығыс үлгісінде, тегіс болаттан жасалған, әулие Михаилдың белгішесі бар».

Алайда, дулығаның Александр Невскийге тиесілі екендігі туралы нұсқаны ұсынғандар қатарында Свиньин жалғыз емес. Бұл туралы академик Алексей Оленин де жазды, ол дулыға Ордаға сапарларының бірінде князьге берілді деп пайымдаған. Олениннің айтуымен дулығаның кескінін суретші Федор Солнцев салған.

1849-1853 жылдары бұл сурет «Ресей мемлекетінің ежелгі дәуірі» деген атпен басылымға енгізіледі. Хромолитографияға қол қоюды қару-жарақ палатасының директоры Александр Вельтман жасады, ол сонымен қатар, аталмыш бас киім Александр Невскийге тиесілі екенін көрсетті.