Еуразиялық даму банкінің (ЕАДБ) сарапшылары үш-төрт жыл ішінде Қазақстан Дүниежүзілік банк жіктемесіне сәйкес жоғары табысты экономикалар қатарына енуі мүмкін деп болжайды, деп хабарлайды Ozgeris.info тілшісі ORDA ақпараттық порталына сілтеп.
ЕАДБ бас экономисі Евгений Винокуров Қазақстанның айтарлықтай экономикалық жетістіктерге жеткенін атап өтеді. 30 жыл ішінде Қазақстандағы жан басына шаққандағы нақты ЖІӨ үш еседен астам өсіп, бұл көрсеткіш бойынша республика дамыған және дамушы экономикалардан озды.
«Экономикалық өсім әлеуметтік жағдайдың жақсаруына ықпал етті. 1995 жылдан бері өмір сүру ұзақтығы 75 жасқа дейін (11 жылға) ұзарды, жұмыссыздық деңгейі шамамен алты пайыздық тармаққа төмендеп (4,8%-ға дейін), кедейліктің ең өткір түрлері дерлік жойылды», – дейді Винокуров.
Күніне 2,15 доллардан аз қаражатқа өмір сүретін қазақстандықтардың үлесі нөлге жуықтады.
«Қазақстан маңызды межеге жақындап қалды. Қазір ел ортадан жоғары табысты мемлекеттер қатарына кіреді. Бұл топқа жан басына шаққандағы жалпы ұлттық кірісі (ЖҰК) 4,5–14,0 мың доллар аралығында болатын экономикалар жатады, бірақ топтар шекаралары жыл сайын инфляцияны ескере отырып қайта қаралады. 2023 жылдың қорытындысы бойынша Қазақстанда жан басына шаққандағы ЖҰК 10,7 мың долларды құрады, ал 2024 жылы – 11,5 мың».
Еуразиялық даму банкінің инфографикасына сәйкес, Қазақстандағы жан басына шаққандағы ЖҰК 2014 жылға дейін тұрақты өсіп, содан кейін дағдарысқа байланысты төмендеген. 2020 жылдан бастап көрсеткіш қайта көтеріле бастады, ал 2024 жылдың қорытындысы бойынша ел 2014 жылғы ең жоғары деңгейге жуықтады. Болжам бойынша, 2025 жылы Қазақстандағы ЖҰК 12 мың доллардан асып, 2029 жылға қарай 16 мың долларға жетуі мүмкін.
Инвестициялық жобаларды жүзеге асыру, өңдеу өнеркәсібінің өсуі, машина жасау саласын дамыту және нарықтық экономиканы нығайтуға бағытталған реформалар Қазақстанның жоғары табысты елдер қатарына өтуіне көмектесе алады.
«Елдің экономикалық дамуындағы жетістіктерінің халықаралық деңгейде мойындалуы Қазақстанның шетелдік серіктестер алдындағы инвестициялық тартымдылығын арттырады. Дүниежүзілік экономикалық форумның (WEF) бәсекеге қабілеттілік рейтингіндегі топ-30 елдерінің көпшілігі – жоғары табысты экономикалар. Ерекше жағдай ретінде тек Малайзия мен Қытайды атауға болады», – деп атап өтті экономист.
Оның пікірінше, бұл Қазақстанның халықаралық қаржы ұйымдарынан несие алуын жеңілдетіп, жаңа басымдықтарды белгілеуге мүмкіндік береді. Атап айтқанда, жоғары қосылған құны бар өнім өндірісін арттыру және адами капиталға салынатын инвестицияларды көбейту қажеттілігі туындайды.
Бұл оптимистік болжамдар, бірақ 2028-2029 жылдарға қарай табыстың тең бөлінбеу мәселесі ушығуы мүмкін. Өйткені сөз елдің жалпы табысы туралы болып отыр, әрбір азаматтың табысы туралы емес.